To jest pandemia – nie można jej zatrzymać, ale można się na nią przygotować
Skąd wziął się koronawirus?
Koronawirus pochodzi z Chin, a konkretnie z Wuhan, chińskiego miasta w prowincji Hubel, zamieszkałego przez 8 milionów ludzi. To tam po raz pierwszy odnotowano serię zachorowań na chorobę zakaźną nazwaną COVID-19, a wywoływaną przez wirusa SARS-CoV-2. W krótkim czasie od informacji o pierwszych chorych na tak zwanego koronawirusa (w rzeczywistości koronawirusy to cała grupa wirusów – jedne z największych wirusów RNA pod względem rozmiaru wirionu i długości genomu), stwierdzono już kilkaset tysięcy zachorowań u ludzi z całego świata, a każdy kolejny dzień przynosi nowe zatrważające liczby. Eksperci przewidują, że nawet 80% populacji na Ziemi zarazi się koronawirusem. W dużej mierze od naszej wiedzy i rozsądku zależy, w jaki sposób dotknie nas ta choroba.
Koronawirus – przebieg zarażenia i mechanizm działania wirusa
Koronawirus wylęga się w organizmie w okresie od 2-14 dni od momentu zakażenia, przenika do organizmu przez drogi oddechowe, błony śluzowe i spojówkę oka. COVID-19, zaczyna się w płucach i rozprzestrzenia się za pośrednictwem kropelek wody, podczas kichania lub kaszlu.
Wczesne analizy sugerują, że wirus SARS-CoV-2 skutecznie replikuje w górnych drogach oddechowych. Nosiciele wytwarzają dużą ilość wirusów na początku infekcji, a organizm wyzwala odpowiedź cytokinową, tak, żeby komórki odpornościowe rozpoczęły walkę z wirusem – obserwujemy podwyższony poziom interleukiny 1B (IL-1B), interferonu gamma (IFN-γ), czynniku martwicy nowotworów alfa (TNF-α), białka indukowanego interferonem 10 (IP-10), oraz białka chemotaktycznego dla monocytów (MCP-1).
Organizm próbuje zwalczyć infekcję. Bardzo szybka kolonizacja wirusa może powodować indukcję nadmiernej reakcji układu odpornościowego, co prowadzi do obrzęku płuc oraz kolejnego napływu komórek zapalnych. Powoduje to leukopenię z limfocytopenią, trombocytopenię i wysokie wartości białka C-reaktywnego, obserwujemy złuszczenie nabłonka pęcherzykowatego oraz niszczenie przegród pęcherzykowych. Uszkadzany jest nabłonek naczyń płucnych. Zmiany te powodują zaburzenia czynnościowe, a w konsekwencji mogą powodować niewydolność oddechową, która wymaga mechanicznego wspomagania wentylacją (ok. 10% zakażonych) i przy braku odpowiedniej pomocy – śmierć. Zmian tych nie obserwujemy w łagodnych przebiegach choroby, które determinuje sprawny układ odpornościowy, który nie pozwala na nadmierną kolonizację wirusa.
Koronawirus może zaatakować komórki serca
Co istotne – sam wirus może atakować komórki serca, dlatego, że receptory, przez które wirus wnika do komórek płuc to receptory enzymu konwertującego angiotensynę II (ACE2), które występują w komórkach nabłonka górnych i dolnych dróg oddechowych, ale też w komórkach mięśnia sercowego, komórkach nerek, czy śródbłonka naczyniowego. Białko ACE2 jest jednym z kluczowych enzymów szlaku renina-angiotensyna-aldosteron. Jego homolog – białko ACE enzymatycznie trawi angiotensynę I, zmieniając ją w angiotensynę II, podczas gdy ACE2 inaktywuje angiotensynę II, zapewniając stan równowagi. Akumulacja angiotensyny II w trakcie infekcji wirusem SARS-CoV-2 jest więc powiązana z poważnym uszkodzeniem pęcherzyków płucnych. Co się z tym wiąże? Poza wspomaganiem oddechowym ważna w przypadku hospitalizacji jest intensywna opieka kardiologiczna, czy hemodializoterapia w przypadku wtórnego uszkodzenia serca lub nerek. W konsekwencji, wszystkie obciążenia związane nie tylko z chorobami wynikającymi z niedoboru odporności, ale również z chorobami metabolicznymi, cukrzycą, chorobami sercowo-naczyniowymi, nadciśnieniem etc. predysponują do gorszej manifestacji choroby.
Wzmocniona odporność to podstawowa bariera dla cząsteczek wirusa
A jeśli Ty i koronawirus staniecie sobie na drodze? Obecnie trwają prace nad poszukiwaniem skutecznych leków i szczepionki, ale jak dotąd nie ogłoszono sukcesu w tym zakresie. Szybka diagnostyka oraz odpowiednie postępowanie w przypadku zakażenia są istotne w celu ograniczenia transmisji wirusa w populacji, ale to, o co możemy przede wszystkim zadbać sami to odpowiednia kondycja układu odpornościowego, który zapewnia pierwszą i podstawową barierę dla cząsteczek wirusa i może być kluczem do łagodnego przebiegu choroby.
Autor: dr n. med. Joanna Sikora
Referencje:
- 1. Report of clustering pneumonia of unknown etiology in Wuhan City. Wuhan Municipal Health Commission, 2019. Available from: http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2019123108989 [cited: 6 February 2020].
- 2. Zhu N, Zhang D, Wang W et al.; China Novel Coronavirus Investigating and Research Team: A novel coronavirus from patients with pneumonia in China, 2019. N Engl J Med 2020. DOI: 10.1056/NEJMoa2001017.
- 3. Khan N: New virus discovered by Chinese scientists investigating pneumonia outbreak. The Wall Street Journal, 2020. Available from: https://www.wsj.com/articles/new-virus-discovered-by-chinese-scientists-investigating-pneumonia-outbreak-11578485668 [cited: 6 February 2020].
- 4. World Health Organization: WHO Statement Regarding Cluster of Pneumonia Cases in Wuhan, China. Available from: https:// www.who.int/china/news/detail/09-01-2020-who-statement-regarding-cluster-of-pneumonia-cases-in-wuhan-china [cited: 6 February 2020].
- 5. Rota P, Oberste M, Monroe SS et al.: Characterization of a novel coronavirus associated with severe acute respiratory syndrome. Science 2003; 300: 1394–1399.
- 6. Gralinski LE, Bankhead A 3rd, Jeng S et al.: Mechanisms of severe acute respiratory syndrome coronavirus-induced acute lung injury. mBio 2013; 4. pii: e00271-13. DOI: 10.1128/mBio.00271-13.
- 7. Cui J, Li F, Shi ZL. Origin and evolution of pathogenic coronaviruses. Nat Rev Microbiol 2019; 17: 181-192. doi: 10.1038/s41579-018-0118-9.
- 8. Deng SQ, Peng HJ. Characteristics of a public health responses to the coronavirus disease 2019 outbreak in China. J Clin Med 2020; 10.3390/jcm9020575
- 9. Han Q, Lin Q, Jin S, You L. Coronavirus 2019-nCoV: a brief perspective from the front line. J Infect 2020. doi: https://doi.org/10.1016/ j.jinf.2020.02.010.
Tags: koronawirus koronawirus leczenie covid koronawirus wuhan koronawirus objawy koronawirus odporność koronawirus jak się ochronić koronawirus w polsce koronawirus zgony koronawirus śmiertelność koronawirus liczba zachorowan